Het is iets wat veel mensen zich afvragen na de eerste zitting in de zaak tegen zanger Marco Borsato: waarom volgde de aangifte van het vermeende misbruik pas jaren later? Uit verklaringen en stukken in de media blijkt dat er meerdere zaken meespeelden die de stap richting aangifte moeilijk maakten. Vertrouwensband
Het
vermeende slachtoffer die aangifte deed is iemand die Marco al heel lang kende. Ze omschreef hem als iemand die hulp bood, bijvoorbeeld na het overlijden van haar vader, en van wie ze veel steun kreeg.
Die vertrouwensband maakte het heel moeilijk om het gedrag als grensoverschrijdend te zien én te gaan erkennen. In haar verklaring zegt dat ze het smerig vond wat Marco deed, maar dat ze zich niet durfde te verzetten omdat ze bang was voor de gevolgen.
Afhankelijkheid en schaamte
Marco Borsato was al lange tijd een bekend gezicht binnen het gezin, is een BN-er, een superster op eigen bodem. In zulke relaties kan voor slachtoffers de drempel om stappen te zetten hoog zijn. De band was zo hecht dat het slachtoffer Marco op een gegeven moment als haar 'peetvader' begon te zien.
Schaamte kan dan ook een grote rol spelen. Slachtoffers van seksueel grensoverschrijdend gedrag voelen vaak schuld, vooral wanneer de dader een belangrijk figuur is. De uitspraak van het slachtoffer: ''Ik durfde me niet te verzetten omdat ik bang was voor de gevolgen'' laat zien dat ze met die angst leefde.
Aard van het gedrag
Het moment dat er aangifte werd gedaan vond plaats in december 2021, terwijl het vermeende misbruik al jaren eerder zou zijn gebeurd.
Omdat het om langere tijd gaat en om momenten waarin het gedrag geleidelijk en in vertrouwelijke setting plaatsvond, is het achteraf gezien niet zo gek dat het slachtoffer pas in een later stadium volgens haar in begon te zien wat er eigenlijk gebeurde en hoe zij dat voor haarzelf kon duiden. Dat deed ze dan ook via een dagboek, die haar moeder later heeft gevonden en gelezen.
Daarnaast blijft de aard van het gedrag ook bepalend voor het moment waarop iemand uiteindelijk actie onderneemt.
Het slachtoffer verklaarde bijvoorbeeld dat bepaalde handelingen “niet standaard direct in haar kruis” plaatsvonden, maar bij andere lichaamsdelen, en dat het zich steeds herhaalde.
Zulke momenten zijn soms ook heel moeilijk juridisch of emotioneel te duiden als misbruik, wat de stap naar aangifte uiteindelijk lastiger maakt.
Angst voor gevolgen
Het slachtoffer gaf aan dat zij vooral erkenning wilde, niet om wraak te nemen. Zo zei ze duidelijk niet uit te zijn op geld. Ook hoeft Marco van haar de gevangenis niet in.
De angst dat haar verhaal niet geloofd zou worden komt overduidelijk naar voren in berichtgeving over victim-blaming zoals dat heet: media komen onder vuur omdat zij zich volgens critici sterk aan de kant van de verdachte stonden, wat de drempel om naar voren te treden verder vergroot.
Marco's kant van het verhaal
Dan is er Marco's verhaal. Tijdens de rechtszaak van gisteren ging Marco Borsato uitgebreid in op de omstandigheden waarin het vermeende misbruik volgens hem plaatsvond. De zanger beschreef dat er binnen het gezin van het meisje sprake zou zijn geweest van een opvallend open houding ten opzichte van seksualiteit. Volgens hem zorgde juist die sfeer ervoor dat grenzen uiteindelijk op een verwarrende manier vervaagden.
De zanger vertelde dat er in het gezin zonder problemen en uitgebreid over seks werd gesproken, ook als de kinderen er bij waren. Zo keek hij later op bepaalde momenten, die hij in eerste instantie als “losjes” en “onbevangen” beschouwde, later toch op een minder prettige manier terug.
''Achteraf denk ik dat ik meer afstand had moeten nemen'', verklaarde hij in de rechtbank. ''Het was een omgeving waarin bepaalde dingen normaal werden gevonden die dat eigenlijk niet waren.''
Borsato noemde voorbeelden die bij destijds al heel gek vond, maar waar hij naar eigen zeggen niet goed mee wist om te gaan. Hij sprak over gesprekken waarin seksspeeltjes openlijk werden besproken, en over situaties waarbij de grenzen tussen volwassenen en kinderen soms onduidelijk leken.
''Ik heb dat toen niet benoemd, omdat ik dacht dat het gewoon bij hun manier van doen hoorde. Nu zie ik dat dat naïef was'', aldus de zanger.
In onderstaande aflevering van De Zaak Ontleed bespreken Saskia Belleman en Wilson Boldewijn wat er in de rechtszaal allemaal gebeurde. Het geeft een uniek en heel interessant kijkje in een rechtszaak die toch wel een bizarre wending heeft gekregen: